Het kopen van antieke gouden sieraden kan een uitdaging zijn. Het is moeilijk om te weten hoe oud het stuk is, welke stijl het heeft, of wat voor soort goud er is gebruikt om het stuk te maken? Keurmerken zijn de wegwijzers op je ontdekkingsreis, maar er zijn veel zijwegen die je zult bewandelen om de merktekens en hun betekenis te leren kennen.
Keurmerkgeschiedenis
Keurmerken worden gebruikt om de zuiverheid van metalen, met name goud en zilver, te identificeren. De merktekens zijn in het metaal gestempeld en kunnen u zowel vertellen over de zuiverheid van het metaal als over de geschiedenis van het stuk: waar het is gemaakt, welk jaar en de fabrikant. Keurmerken werden gebruikt om de koper ervan te verzekeren dat het stuk een bepaalde kwaliteit metaal had, en om te identificeren wie de sieraden maakte en waar.
Een traditie van duizenden jaren oud
De merktekens worden al duizenden jaren gebruikt. Volgens een legende was koning Hiero II bezorgd dat een gouden kranskroon die hij had gekocht niet van goud van de hoogste kwaliteit was gemaakt. Hij geloofde zelfs dat het vermengd was met zilver.
De koning verzocht de wiskundige Archimedes een manier te ontwikkelen om te bepalen of de krans puur goud was of niet.
Archimedes was in bad toen hij zich realiseerde dat verplaatsing van water (hydrostatisch wegen) het antwoord was op dit raadsel. De openbaring had tot gevolg dat Archimedes door de straten rende en 'Eureka' riep, wat betekent: 'Ik heb het gevonden.'
Of het verhaal nu waar is of een mythe, het resultaat was hetzelfde: edele metalen konden worden gemeten op hun zuiverheid.
Tijdlijn van markeringen
Tegen 1300 na Christus moesten Europeanen hun zilver markeren met 'keurmerken', genoemd naar de Goldsmith's Hall in Londen. Dat is waar de gildeleden hun goudwerk lieten inspecteren en markeren op zuiverheid door The Worshipful Company of Goldsmiths. Tegen het einde van de eeuw werd het gilde met recht The Warden and Commonality of the Mystery of Goldsmiths of the City of London genoemd.
- Een van de eerdere postzegels was de kop van een luipaard.
- Vervolgens kwam het meesterteken (1363), dat de ene ambachtsman van de andere onderscheidde; volgens The Birmingham Assay Office werden letters geïntroduceerd zodra de geletterdheid toenam.
- In de jaren 1470 werden data opgenomen, en tegen de 18e eeuw werden zowel zilver als goud regelmatig gemarkeerd.
- Interessant is dat het keuringsbord in Birmingham een anker is, een vreemde keuze aangezien de stad geen zeehaven is: het merkteken werd echter aangewezen tijdens een bijeenkomst in de Crown & Anchor taverne in Londen, en dus blijft het zeevarende symbool een gemeenschappelijk kenmerk.
Verplichte cijfers
Volgens de online gids van Assay Offices of Great Britain vereist Engeland momenteel drie "verplichte merktekens" op edele metalen, ongeacht of het gebruikte sieraden of andere voorwerpen zijn:
- Sponsor- of makersmerk, dat de maker van het stuk identificeert
- Metaal- en fijnheids- of zuiverheidsmarkering, die het edelmetaalgeh alte van het artikel aangeeft
- Het merkteken van het assaybureau geeft Londen, Birmingham, Sheffield of Edinburgh aan, de steden waar de assaykantoren zich bevinden
- De datummarkering was ooit verplicht, maar is nu vrijwillig en geeft het jaar aan waarin de halmarkering is uitgevoerd.
Het metaalgeh alte in goudmarkeringen is misschien wel het meest zorgwekkend voor kopers.
- Zowel de VS als Engeland beoordelen goud op basis van karaat (karaat in de VS). Puur goud (24K) is extreem zacht en sieraden die ervan zijn gemaakt, kunnen gemakkelijk deuken; Daarom werd het vaak gemengd met een ander metaal of een andere legering, om het goud meer sterkte te geven.
- Markeringen zoals 14K, 18K en 9K komen vaak voor, hoewel je ook 22K en vroege markeringen zoals 19.5 kunt vinden. De Engelse stempelzegels gaven niet het karaatbedrag aan, maar de ‘fijnheid’, het percentage gouden delen per duizend (ppt), van 9K, 375 tot 24K, 990 en tot 999,9 zuiverheid.
- Zoals opgemerkt door Argenti Ingelsi, kunnen er ook andere gouden kenmerken worden gevonden, waaronder herdenkingsmerken (afgestempeld voor gebeurtenissen zoals een kroning of het millennium). Jarenlang verzekerden de merken kopers dat ze kregen waar ze voor betaalden, maar tegen de 19e eeuw veranderden de zaken opnieuw.
Pseudomarkeringen
Tegen de 19e eeuw begonnen vervalsingen de wereld van edele metalen binnen te dringen. Er was tenslotte niet veel voor nodig om een vals merkteken op een stuk goud te stempelen. Hierdoor ontstond er instant ‘antiek’, dat niet zo hoog werd belast als nieuwe goudstukken. Namaak werd in de 18e en 19e eeuw door regeringen zeer serieus genomen, en als de dader ontdekt werd, riskeerde hij de dood, transport naar Australië of gevangenisstraf. Toch ging het proces door en verschenen er oudere pseudotekens op goudstukken, waardoor identificatie van de geschiedenis van het object moeilijk werd.
Gidsen voor het identificeren van goudkenmerken
Verschillende tijdperken, landen en regeringen stellen "standaarden" voor het markeren van edele metalen, wat resulteert in duizenden variaties en nog eens duizenden kopzorgen voor verzamelaars, dealers en historici. (De Verenigde Staten hadden tot de 20e eeuw geen keurmerken nodig, en moderne keurmerken bestaan over het algemeen uit de karaats- en mogelijk initialen van de fabrikant.) Het goede nieuws is dat er veel vermeldingen te vinden zijn om u te helpen een keurmerk te identificeren. Het slechte nieuws is dat niet elk keurmerk wordt vermeld. Om uw onderzoek te starten zijn de volgende online links echter zeer nuttig:
- De Assay Offices of Great Britain bieden een online gids (hierboven gelinkt) voor kenmerken en hun geschiedenis, inclusief zilver, goud en andere merken.
- Het Birmingham Assay Office heeft uitstekende informatie over vroege Engelse goudmerken.
- Antique Jewelry University is een schatkamer aan informatie over sieraden en de geschiedenis ervan, inclusief kenmerken.
- De Hallmark Research-site bevat handige links naar lijsten met kenmerken uit andere landen dan Engeland.
- Argenti Inglesi (hierboven gelinkt) presenteert een visuele geschiedenis van de kenmerken van Engeland.
Het ontcijferen van kenmerken vergt geduld
Hallmarks waren bedoeld om consumenten te beschermen tegen fraude, en de merken waren een succes dat de stoutste dromen van de Worshipful Goldsmiths te boven ging. Tegenwoordig vergt het onderzoek, oefening en geduld om kenmerken te ontcijferen, waarbij nep van echt wordt gescheiden, en kostbaar van afval. Deskundigen besteden vele jaren aan het leren van de kunst van kenmerken en geschiedenis, maar het plezier van de reis zit hem in het proces, en er is geen beter moment om te beginnen dan nu.
