Schaken heeft er niet altijd uitgezien als het elegante, intellectuele spel dat het vandaag de dag wordt genoemd. Gezien het feit dat het honderden jaren heeft geduurd om te evolueren tot het spel dat het nu is, is het natuurlijk geen wonder dat veel mensen niet weten wie het moderne schaken heeft uitgevonden of welke transformaties het heeft ondergaan. Toch kunnen deze historische ontwikkelingen je een beter inzicht geven in waarom je het spel speelt zoals je het nu speelt, en je helpen de strategie die je bij je volgende wedstrijd gaat gebruiken beter te benaderen.
De oorsprong van schaken en zijn vroege praktijk
Wat jij kent als het hedendaagse schaakspel is in de loop van verschillende eeuwen geëvolueerd, en begon eerst als een recreatief spel dat werd gespeeld op een 8x8 rasterbord met soortgelijke stukken, genaamd chaturanga. Met verschillende titels, afhankelijk van de regio's waarin het werd gespeeld, lijkt chaturanga een aantal significante verschillen te hebben gehad met het moderne schaken in de manier waarop het werd gespeeld, de soorten stukken die op het bord stonden en de manier waarop het spel werd gewonnen. Deze vroege versie van schaken was behoorlijk populair in het Oosten en vond uiteindelijk zijn weg over het Aziatische continent naar Europa. Ooit verankerd in de strikte sociaal-politieke nuances van het Europese continent, begon het spel zijn eerste evolutie naar een moderne constructie.
Middeleeuwse ontwikkelingen
Schaken bloeide in Europa tijdens de midden- en late middeleeuwen. Toen aristocratische spelers echter de grenzen van het spel verkenden, kwam er een reeks fascinerende verschuivingen die tot doel hadden de spelregels te verbeteren om spannender, competitiever spel te creëren.
Verschuivende krachtdynamiek
Tegen 1500 hadden twee stukken op het bord een aantal serieuze veranderingen ondergaan: de koningin en de loper. Elk van de stukken had vóór het midden van de 15eeeuw geen substantiële macht. Toch had de koningin tegen het einde van de eeuw een aantal indrukwekkende vaardigheden verworven om zich over het bord te bewegen en was de loper voorbij de ridder geëvolueerd in termen van bruikbaarheid en kracht op de lange termijn. Hoewel er veel discussie is over de oorzaak van deze verschuiving, bleef de aanpassing hangen en definieert deze tot op de dag van vandaag nog steeds de bewegingsmogelijkheden van deze stukken.
Schaaktheorie verschijnt
Bewijs uit de geschiedenis geeft aan dat het moderne schaken vorm begon te krijgen door de vroege publicaties die in de 15deen 16deeeuw werden uitgebracht, waarin hij postuleert over verschillende stijlen van schaaktheorie. De vroegst bekende hiervan is getiteld het Göttingen-manuscript, gepubliceerd eind 15e eeuw, bespreekt twaalf schaakopeningen en verschillende schaakproblemen.
Een ander beroemd werk uit die periode is geschreven door de Spaanse priester en schaakmeester Ruy Lopez. Lopez begon commentaar te geven op de vroege schaakstrategie in zijn publicatie Libro del Ajedrez (1561) en nam een lange discussie op over de beroemde opening die naar hem vernoemd was, evenals vele andere elementen van het spel. Dit werk legde de basis voor mensen die schaken zagen als iets dat formeel geanalyseerd kon worden en niet zomaar terloops gespeeld kon worden.
Klassiek schaken ontstaat in de 19e eeuw
Het schaakspel lijkt nog steeds niet helemaal op het spel zoals het vandaag de dag wordt gespeeld. Het onderging schaken tijdens de vroegmoderne tijd nog een paar aanpassingen voordat het een nieuw hoogtepunt van wereldwijde bekendheid bereikte tijdens de 19theeuw. Toegegeven, het spel werd nog steeds gezien als een spel voor heren en was vaak beperkt tot mensen met sociale en intellectuele privileges die een groot deel van de wereld destijds anders niet werd geboden. Deze opkomende intellectuelen en nieuwe meesters breidden echter het schaakspel uit – zowel de theorie als de fysieke manifestatie ervan – om een nieuw modern schaakspel te creëren.
De materialen standaardiseren
Vóór 1849 waren er allerlei verschillende soorten schaaksets beschikbaar, die verschillende kleuren, verschillende arrangementen en stukken gebruikten. Howard Staunton, een figuur in de Londense schaakscène van het midden van de 19e eeuw, erkende echter dat er een nieuwe standaard voor schaaksets nodig was om ervoor te zorgen dat iedereen hetzelfde speelde. spel op dezelfde manier. Zo werd het Staunton-schaakspel geboren. Dit schaakspel, ontworpen door architect Nathan Cook, is wat de meeste internationale schaaktoernooien gebruiken voor hun competities.
Alfanumerieke bordnotatie
Bovendien ontstond er een nieuwe markt voor het afdrukken van populaire schaakspellen of toernooien, zodat andere spelers deze zelf konden beoordelen. Dit betekende dat er een gestandaardiseerde manier moest zijn om deze spellen aan de lezers te presenteren. Zo ontstond het alfanumerieke systeem van het nummeren van het bord en het noteren van waar de stukken op het bord zijn verplaatst.
Wit gaat eerst
Slechts een paar decennia later kwam de Vijfde Amerikaanse Schaakconferentie overeen dat het spel altijd gespeeld moest worden met de witte speler als eerste aan de beurt. In de jaren 1890 namen zowel de Engelse als de Amerikaanse schaakfederaties deze regel over, zodat tegen de 20eeeuw iedereen op dezelfde manier aan zijn spel begon.
Schaakstrategie explodeert
Misschien wel de grootste ontwikkeling tijdens de 19e eeuw voor het versterken van het moderne schaken was de stroom van intellectuele discussies over het spel zelf. Strategen als Steinitz, Tarrasch en Capablanca hebben allemaal bijgedragen aan het creëren van het spel dat miljoenen mensen vandaag de dag spelen. Van het introduceren van concepten rondom pionnenstructuur, tot het ontwikkelen van je middenspel, tot het leren aanvallen vanuit zowel het centrum als de zijkanten, tot het benaderen van verdediging met evenveel zorg als aanval: de klassieke geesten van de schaakstrategie hebben een complex spel omgezet in een kunstvorm.
Hypermodernisme bloeit aan de rand
Hoewel de klassieke schaaktheorie nog steeds de dominante manier is waarop schaakles wordt gegeven, zijn er sindsdien andere schaakstijlen ontwikkeld. Het hypermodernisme is een van deze strategieën die aan de rand van de samenleving matig floreerden. Onder het hypermodernisme probeer je je centrum op afstand te controleren in plaats van er middenin te zitten - zoals klassiek schaken over het algemeen promoot. Dit idee ontstond tijdens het Interbellum en wordt nog steeds gebruikt door enkele prominente schakers.
Net als jij ging schaken door de puberteit
Schaken was niet altijd het internationale strategiespel en de competitieve sport die het nu is. Schaken, afkomstig van relatief bescheiden afkomst, heeft zich ontwikkeld tot een verfijnd en steeds veranderend spel waarbij serieuze spelers hun leven niet alleen wijden aan begrip, maar ook aan verbetering. Dus hoewel schaken misschien een onsterfelijk prestigieuze bezigheid lijkt, bedenk dan dat ook schaken net als jij de puberteit doormaakte.
