Er gaat niets boven een heerlijke wandeling door een bloementuin, terwijl de zoete, geurige geuren van de bloemen je omringen, alsof je in 's werelds beste spa bent. Aromatherapie uit de natuur! Nou, niet altijd. Die zoete geuren zijn meestal bedoeld om bepaalde soorten bestuivers aan te trekken, en niet alle bestuivers worden aangetrokken door wat we over het algemeen als ‘mooie’ geuren beschouwen. De plantenwereld zit vol stinkende bloemen, waaronder zowel zeldzame als meer algemene planten.
Stinkende planten uit de hele wereld
Hoewel er veel stinkende planten en bloemen zijn die meestal alleen in het wild of in de collecties van botanische tuinen voorkomen, zijn er ook genoeg die je zou kunnen overwegen om in je eigen tuin te kweken. Sommige zijn niet precies wat je aantrekkelijk zou noemen in de traditionele zin van het woord, maar andere zijn juist populaire tuinplanten die je wel eens voor een onaangename verrassing kunnen brengen.
Duivelstaal
De stinkende bloem van Amorphophallus konjac staat bekend als Devil's Tongue of Voodoo-lelie en komt oorspronkelijk uit Zuid-Centraal China en bloeit ongeveer eens in de tien jaar. De bloei heeft de duidelijke, sterke geur van rottend vlees, die bepaalde bestuivers aantrekt. De geur blijft meerdere dagen hangen en blijft hangen, zelfs als de bloem begint te verwelken.
Devil's tong is winterhard in de zones 6 tot en met 11 en groeit uit dikke, vlezige knollen. Elk jaar komt er blad omhoog, dat niet dezelfde geur heeft als de bloem. Het besteedt een aantal jaren aan het opslaan van energie in de knol voordat het uiteindelijk een bloemstengel produceert.
Lijkbloem
De lijkbloem, ook bekend als Titan aronskelk (Amorphophallus titanum), is de grootste bloem ter wereld. Het is ook een van de, zo niet de, meest stinkende. De lijkbloem bloeit eens in de zeven tot negen jaar, en als de enorme bloem (die veel op rauw vlees lijkt) opengaat, komt er een stank van dood en rot vlees vrij. De bloei duurt slechts 24 tot 36 uur voordat ze verwelkt, waarna de plant weer energie gaat opslaan in zijn enorme knol voor de volgende stinkende bloei.
Lijkbloem komt oorspronkelijk uit de regenwouden van Sumatra, Indonesië, en wordt beschouwd als een bedreigde plant, met minder dan 1.000 exemplaren die nog steeds in het wild groeien. Verschillende botanische tuinen kweken deze stinkende bloem ook, dus als je er een in de buurt hebt, zijn ze zeker de moeite van het bekijken waard. Zojuist. Overweeg misschien om uw neus dicht te houden als u besluit er een bezoek aan te brengen.
Bulbophyllum Phalaenopsis
Als de meeste mensen aan orchideeën denken, denken ze aan sierlijke, delicate, gebogen bloemen, misschien met een zachte geur. Phalaenopsis bulbophyllum is niet zo'n orchidee. Wanneer hij bloeit, produceert hij meerdere kleine bloeiwijzen die vaag lijken op de kleur van rot vlees, met een bijpassende geur. Maar het wordt nog vreemder! Elke kleine bloem van deze plant produceert ook pappilae, dit zijn vlezige verlengstukken die eruitzien alsof maden rond de stinkende bloemen kronkelen.
Het doel van al deze stinkende bloemen? Het is aantrekkelijk voor de aasvlieg, die de belangrijkste bestuivers zijn van phalaenopsis bulbophyllum in het wild in zijn oorspronkelijke habitat in Papoea, Nieuw-Guinea.
Aasplant
Aasplant, Stapelia gigantea, is een vetplant afkomstig uit de woestijngebieden van Tanzania en Zuid-Afrika en wordt ongeveer twintig centimeter lang met dikke, vlezige stengels die anderhalve centimeter dik kunnen worden. Dit is echter niet het stinkende deel. Nee, dat komt in de herfst, wanneer kortere dagen de plant ertoe aanzetten een bloemsteel omhoog te sturen en te bloeien. De gele en rode, rimpelige, stervormige bloemen lijken op grote, stinkende zeesters die in de woestijn leven en stinken naar rottend vlees.
De geur is uiteraard bedoeld om de vliegen aan te trekken, die de belangrijkste bestuivers zijn van Stapelia gigantea. Wat de geur, de kleur en het grote formaat van de bloemen betreft, is de consensus dat deze specifieke stinkende plant zijn best doet om eruit te zien alsof het een dood karkas is, wachtend op de komst van de vliegen.
Kroon Imperial
Deze voorjaarsbloeiende bol, ook bekend als fritillaria of kroonkievitsbloem, is bij veel hoveniers goed bekend. Hoewel het ongetwijfeld mooi is, met zijn rode, oranje of gele klokvormige bloemtrossen, heeft deze winterharde plant (winterhard in de zones 5 tot en met 9) één nadeel. Tenzij je van de geur van stinkdier houdt, tenminste.
De bloemen van Crown Imperial hebben een uitgesproken muskusachtige, stinkdierachtige geur. Het is lang niet zo aanstootgevend als sommige van de planten op deze lijst, maar nog steeds niet iets waar je van dichtbij en persoonlijk mee wilt kennismaken. Sommige tuinders beschouwen de geur als een bonus, omdat het muizen en andere knaagdieren, die de geur niet lekker vinden, uit de tuin houdt.
Zeehulst
Zeehulst (Eryngium) zijn unieke bloemen. De bloemen, die lijken op die van de kaardebol, zijn omgeven door stekelig ogende schutbladeren die verkrijgbaar zijn in opvallend blauw, maar ook wit of zilvergrijs. Het zijn stoere planten: winterhard in de zones 4 tot en met 9, droogtetolerant en bloeiend, zelfs in droge zandgrond.
Er is echter één nadeel. De geur van hulstbloemen is volgens de meeste tuiniers vergelijkbaar met die van katten- of hondenpoep. Geen goede keuze voor snijbloemen dus. Maar deze geur lijkt herten op afstand te houden, dus als er herten aan je planten knabbelen, kun je overwegen om wat zeehulst te planten.
Lantana
Lantana is een andere plant die veel tuiniers zouden herkennen, zelfs als je hem niet hebt gekweekt. Deze heldere, kleurrijke planten worden meestal gebruikt in hangende manden, containers of als bodembedekkers. Hun heldere, kleine bloemen hebben vaak een bijna fluorescerende kwaliteit en zorgen voor een duidelijke kleuraccent in de tuin. Het is ook aantrekkelijk voor veel bestuivers, waaronder verschillende soorten vlinders.
Dus, wat is het nadeel? Nou ja, afgezien van het feit dat het giftig is voor honden en in sommige gebieden (waaronder Florida, Hawaï en Arizona) als invasief wordt bestempeld, stinkt het gewoon een beetje. De geur van lantana is beschreven als die van gistende sinaasappels, de geur van benzine, of duidelijk als kattenurine, afhankelijk van wie het beschrijft, en sommigen zeggen dat het een combinatie lijkt van op zijn minst een paar van die dingen. In dit geval zijn het niet de bloemen die ruiken, maar het gebladerte, vooral als de bladeren worden verpletterd of de stelen breken, waardoor die minder heerlijke geur vrijkomt.
Paperwhite Narcissus
Paperwhite narcis is erg populair rond de feestdagen. In vrijwel elk tuincentrum of kwekerij kun je kits kopen waarmee je de bollen binnenshuis kunt laten bloeien, net op tijd voor Kerstmis. En ze zijn ongetwijfeld prachtig. Die lenteachtige bloesems zijn midden in de winter een genot om te zien.
Maar de geur van papierwitte narcis laat te wensen over, althans wat sommige mensen betreft. Terwijl een bepaald deel van de mensen denkt dat ze prima of helemaal niet veel ruiken, kunnen anderen de geur niet verdragen. Volgens sommigen ruiken paperwhites naar kattenurine, of vieze sokken, of gewoon een algemene muskusachtige geur. Dit komt door een biochemische stof die bekend staat als indool en die aanwezig is in veel bloemen, koolteer en de ontlasting van dieren. Of iemand er last van heeft of niet, lijkt meer te wijten te zijn aan de eigen zintuiglijke reactie van die persoon erop; twee mensen kunnen dezelfde narcisbloem ruiken, en de een zegt misschien dat hij heerlijk ruikt, terwijl de ander zweert dat het een stinkende bloem is.
Niet alle narcissen hebben echter een geur. Als je het uiterlijk van paperwhites leuk vindt, maar je stoort aan de geur, zoek dan naar een geurvrije variëteit, zoals 'Ziva', die verkrijgbaar is in catalogi en ook in sommige kwekerijen.
Ananaslelie
Ananaslelies (Eucomis) zijn eenjarige bloemen met meerdere bloemaren met bloemhoofdjes die veel op ananasfruit lijken, bedekt met kleine witte of roze bloemen. Ze groeien uit zachte bollen en bloeien in de late zomer, waarbij ze bloemstengels omhoog sturen die ongeveer 12 tot 15 centimeter lang worden. Ze zijn prachtig, uniek en gemakkelijk te kweken (hoewel als je in een gebied woont dat kouder is dan Zone 8, je de bollen moet opgraven om ze binnenshuis te overwinteren.)
Maar sommige soorten ananaslelies ruiken naar de dood. Letterlijk. De geur lijkt op die van een dood, rottend lichaam, en zoals je kunt raden, komt dat omdat de ananaslelie (zoals elke bloem, of het nu een stinkende bloem is of niet) helemaal draait om het aantrekken van bestuivers. In dit geval hopen ananaslelies dat vliegen ze zullen vinden en zullen bestuiven. Volgens tuinschrijver Margaret Roach zijn er enkele soorten die niet stinken, zoals 'Can Can' en 'Tugela Ruby', maar eerlijk gezegd, wat heeft het voor zin om een stinkende plant te kweken als deze niet echt stinkt?
Skunk Kool
Als je een stinkende plant wilt kweken die inheems is in het grootste deel van de VS, op meerdere manieren nuttig is en eruit ziet als iets uit een buitenaardse wereld, dan is stinkdierkool misschien wel de plant voor jou. Deze planten, die in het vroege voorjaar verschijnen en soms verschijnen net als de sneeuw smelt, groeien het beste in natte, moerassige gebieden. Ze bestaan uit een gevlekt, paarsgroen schutblad rond een centrale, meestal gele kolf, die bedekt is met kleine bloemen. Gedurende het voorjaar en de zomer krijgt de plant meer bladeren, zodat hij uiteindelijk op een grote, vreemde kool lijkt.
Als het op zichzelf wordt gelaten, heeft het wel wat geur, maar niet overweldigend. Als er echter op wordt getrapt of op een andere manier wordt geplet, geeft stinkdierkool een geur af die doet denken aan rottend vlees, wat de insecten lokt die de kool bestuiven. Geloof het of niet, de jonge bladeren van stinkdierkool zijn eigenlijk eetbaar, maar dat moet je alleen proberen als je weet wat je doet en als je een betrouwbare gids hebt die je laat zien welke delen veilig zijn, aangezien het grootste deel van de plant giftig is.
Dood paard Aronskelk
Nou. Je kunt waarschijnlijk wel raden dat de Dead Horse Aronskelk (Helicodiceros muscivorus) een andere stinkende plant is die naar de dood ruikt. Deze plant, afkomstig uit Sardinië en Corsica, ruikt naar rottend vlees, zodat blaasvliegen, een soort aasvlieg en de belangrijkste bestuiver van Helicodiceros, erdoor aangetrokken zullen worden. Afgezien van zijn verleidelijke geur, kan de dode paardenaronskelk nog iets heel vreemds doen. Ja, vreemder dan ruiken als een dood paard: het kan zichzelf opwarmen. De term voor dit vreemde vermogen is thermogenese, en het betekent dat de plant zijn temperatuur kan reguleren; in dit geval verwarm je de bloem, zodat de bloem nog aantrekkelijker wordt voor vliegen.
En dan is er nog hoe het eruit ziet. Er is echt geen beleefde manier om het te zeggen, maar de dode paardenaronskelk ziet eruit als een paardenachterwerk. De vorm en kleur komen behoorlijk overeen met een behoorlijk stinkende plek op het lichaam van een paard, voor het geval het niet duidelijk was dat deze plant echt alles doet om vliegen aan te trekken.
De vreemde en wondere wereld van stinkende planten
Hoewel je misschien geen bloemstuk wilt met de meeste van deze bloemen erin, v alt niet te ontkennen dat ze interessant zijn. Ze laten zien hoe divers en verbijsterend de natuur is, en illustreren hoe vakkundig planten zich aanpassen om hun overleving te garanderen.
