Handmatig breken van de vliezen, of het kunstmatig breken van de vliezen van de foetus (AROM), is een gebruikelijke, routinematige procedure in de verloskunde. De belangrijkste bedoelingen zijn om het begin van de bevalling te induceren of de weeën te vergroten en de spontane bevalling te versnellen. AROM heeft een aantal voordelen, maar ook enkele risico's. Ontdek de feiten over het breken van de vliezen om een bevalling op te wekken.
Kunstmatige breuk van membranen
Ook wel een amniotomie of het breken van de zak met water genoemd, feiten over kunstmatige breuk van de vliezen zijn onder meer:
- Het is een snelle en relatief eenvoudige procedure in ervaren handen.
- Er is weinig ongemak voor de moeder, dus er wordt geen anesthesie gebruikt.
- Het wordt meestal gedaan als de baarmoederhals enigszins is uitgewist en een ontsluiting van ten minste drie centimeter heeft bereikt.
- Op veel plaatsen in de wereld wordt dit routinematig bij alle vrouwen gedaan, op een bepaald moment tijdens actieve bevalling of als de bevalling langzaam verloopt.
Redenen voor de procedure voor het breken van water
De redenen voor het uitvoeren van kunstmatige breuk van de vliezen zijn onder meer:
- Om het begin van de bevalling te induceren:Artsen en vroedvrouwen breken vaak de zak met water kapot als een van de methoden die worden gebruikt voor het inleiden van de bevalling. Er wordt gedacht dat AROM prostaglandinen en andere chemicaliën vrijgeeft uit de foetale membranen, wat het begin van de bevalling veroorzaakt.
- Om de bevalling te vergroten: AROM wordt vaak gedaan als de spontane bevalling niet zo snel verloopt als verwacht. Het vrijkomen van chemische stoffen in het foetale membraan zou de weeën kunnen versterken en de bevalling kunnen bespoedigen.
- Een foetale hoofdhuidelektrode bevestigen: Er wordt een elektrode op het hoofd van de baby bevestigd voor interne monitoring van de foetale hartslag. Dit wordt gedaan als nauwere monitoring van de baby nodig is, of als de informatie over de externe buikelektrode niet betrouwbaar is.
- Intra-uteriene drukkatheterplaatsing: Soms is dit nodig om de druk in de baarmoederholte tijdens weeën effectiever te meten. Een intra-uteriene drukkatheter (IUPC) wordt meestal geplaatst wanneer hoge doses pitocin worden gebruikt om de weeën te stimuleren.
Op een bepaald moment tijdens de bevalling, als de vruchtzak nog intact is, moet deze worden gebroken om door de tweede (duwende) fase van de bevalling te gaan om de baby uit de vagina te krijgen.
De amniotomie uitvoeren
Om het risico op navelstrengverzakking tijdens de procedure te verminderen, moet het hoofd van de foetus in het bekken worden geplaatst en op de baarmoederhals worden aangebracht. De amniotomie wordt onder steriele omstandigheden uitgevoerd om de kans op infectie in de baarmoeder te verkleinen.
Amniotomiehulpmiddelen
Om de zak met water kapot te maken, gebruiken veel artsen een steriele amnihaak - een speciaal instrument dat lijkt op een lange gehaakte haak. Alternatieve hulpmiddelen zijn onder meer:
- De amnioglove - een klein haakje aan het uiteinde van een vinger van een steriele handschoen
- Het vruchtwater - een 'handschoen' met één vinger die over een vinger van de steriele handschoen van de dokter glijdt.
- Een vinger - Het is soms gemakkelijk om gewoon een vinger in de vruchtzak te steken als het water door de opening van de baarmoederhals uitpuilt.
De procedure voor uw arts om water te breken
Tijdens de procedure ligt de zwangere vrouw op haar rug in haar bevallingsbed, met gebogen knieën en kikkerpoten naar de zijkanten. Bij gebruik van de amniohook voert de arts de volgende stappen uit nadat de patiënt is voorbereid:
- Met steriele handschoenen aan steekt ze twee vingers in de vagina, vergelijkbaar met een routinematig vaginaal onderzoek.
- Zodra de dokter de baarmoederhals heeft gevonden, steekt ze haar vingertoppen net door de ingang zodat ze de zak met water kan aanraken.
- Ze steekt de vruchtwaterhaak in de vagina en leidt deze langs haar vingers naar de vruchtzak met water.
- Met haar andere hand manipuleert de dokter de haak om een gat in de zak met water te maken, waarbij ze erop let de baby niet te verwonden.
- De arts controleert de omgeving van de baarmoederhals om er zeker van te zijn dat de navelstreng er niet doorheen is verzakt.
- Medisch personeel houdt de hartslag van de foetus de komende 20 tot 30 minuten nauwlettend in de gaten.
Als gevolg van de amniotomie stroomt het vruchtwater (de wateren) naar buiten en kan het hoofdje van de baby verder inzakken. De procedure is gemakkelijker als de zak met water door de baarmoederhals uitpuilt.
Voordelen van amniotomie
Voordelen van het breken van het water zijn onder meer:
- Hiermee kunnen de baby en de weeën nauwkeuriger worden gevolgd doordat indien nodig een foetale hoofdhuidelektrode of een intra-uteriene drukkatheter kan worden geplaatst.
- De arts kan zien of er meconium (de eerste ontlasting van de baby) in het vruchtwater zit en actie ondernemen. Het passeren van meconium kan een teken zijn van foetale nood. Als de baby het meconium inademt, loopt zij het risico op overlijden in de baarmoeder of ernstige ademhalingsproblemen bij de geboorte.
- De arts kan ook vaststellen of er tekenen van infectie zijn, zoals troebel of stinkend vruchtwater.
Amniotomierisico's
Er zijn een aantal risico's verbonden aan een amniotomie, waaronder:
- Als het hoofdje van de baby niet goed in het bekken zit vóór AROM, terwijl het water naar buiten stroomt, kan de navelstreng indalen en door een deel van de baby worden samengedrukt. Het snoer kan ook in de vagina verzakken. Beide situaties kunnen de zuurstoftoevoer van de baby afsnijden.
- Op dezelfde manier bestaat de kans dat de baby daarna in stuitligging gaat liggen, wat een riskantere geboortepositie is als het hoofdje niet vastzit voordat de vliezen breken.
- De hartslag van de foetus kan dalen als gevolg van de procedure.
- Er is een klein risico op snijwonden aan de hoofdhuid van de foetus, resulterend in bloedingen.
- Het vergroot de kans dat andere interventies zullen volgen, waaronder een verhoogde kans op een keizersnede.
- Er is een klein risico op infectie in de baarmoeder als er geen steriele techniek wordt gebruikt.
Als de vruchtzak eenmaal is gebroken, is er ook een verhoogd risico op maternale en foetale infectie door vaginale bacteriën als de bevalling langer dan 24 uur wordt verlengd.
Onderzoek naar amniotomie om de bevalling te versnellen
Er is discussie over de vraag of AROM de spontane bevalling versnelt. In een rapport uit 2013 van een Cochrane Systematic Review van onderzoeksstudies, gebaseerd op de uitkomst van de 5.583 zwangerschappen, vonden de onderzoekers:
- Routineamniotomie versnelde de voortgang van de eerste fase van de spontane bevalling niet.
- Er waren geen verbeteringen in de toestand van de pasgeborenen of in de tevredenheid van de vrouwen over hun geboorte-ervaring vergeleken met vrouwen zonder amniotomie.
- Het bewijsmateriaal ondersteunde het routinematige gebruik van amniotomie bij de bevalling niet.
Advies ACOG-commissie
Op basis van de Cochrane Review en andere gegevens heeft het American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) in februari 2017 een advies van het Comité uitgebracht. ACOG raadt het routinematige gebruik van amniotomie af bij zwangerschappen met een laag risico waarbij de bevalling zonder problemen verloopt. Dit advies over het kunstmatig breken van de wateren maakt deel uit van de ACOG-aanbevelingen: minder interventie is beter.
De praktijk van AROM om de bevalling te versnellen, verandert langzaam, vooral vanwege de lange traditie van eenvoudig en relatief veilig gebruik in de verloskunde. Toch is het een waardevolle procedure wanneer monitoring van de interne foetale hartslag of intra-uteriene druk nodig is of om te controleren op doorgang van meconium door een foetus in nood.
Praat met uw verloskundige
Als u met uw verloskundige of verloskundige over uw geboorteplan praat, bespreek dan ook het mogelijke gebruik van amniotomie tijdens uw bevalling. U zult beter voorbereid zijn om met de voor- en nadelen om te gaan als hij/zij aanbeveelt uw vliezen te breken terwijl u aan het bevallen bent.
