Sprookjes blijven kinderen van generatie op generatie boeien, maar veel mensen realiseren zich niet hoe boeiend de geschiedenis van sprookjes ook is.
Wat is een sprookje
Wat is een sprookje? Sprookjes en fabels zijn termen die vaak door elkaar worden gebruikt, en in feite wordt een sprookje eigenlijk als een bepaald soort volksverhaal beschouwd. Omdat zowel volksverhalen als sprookjes van de ene generatie op de andere worden doorgegeven, is het soms moeilijk om het verschil tussen de twee te zien.
De onderscheidende kwaliteiten van een sprookje, die het vaak onderscheiden van andere verhalen zoals legendes en mythen, zijn de beschrijvende aard en de ingewikkelde en soms langdurige plot. Hoewel volksverhalen vaak erg simplistisch zijn in hun verhaallijnen, karakters en beschrijvingen, zijn sprookjes vaak veel diepgaander, met complexere karakters en een verscheidenheid aan setting- en plotveranderingen.
De geschiedenis van sprookjes begrijpen
Om de geschiedenis van sprookjes te begrijpen, moeten lezers weten voor wie originele sprookjes werkelijk zijn geschreven. Terwijl ouders tegenwoordig graag hun favoriete sprookjes aan hun eigen kinderen vertellen, waren de duistere en vaak gruwelijke verhaallijnen van de originele verhalen bedoeld voor een volwassen publiek, niet voor jongeren.
Veel van de sprookjes die vandaag de dag worden herhaald, dateren uit de 17e eeuw en eerder. Terwijl deze verhalen van de ene eeuw op de andere werden doorgegeven, werden ze vaak gewijzigd om enkele van de meer gruwelijke en angstaanjagende elementen te verwijderen en ze geschikter te maken voor een jonger publiek.
De term 'fee' zou zijn ontleend aan het Franse 'contes des fee', en veel van de sprookjes die we vandaag de dag lezen zijn gebaseerd op verhalen uit de Franse literatuur waarin vaak etherische wezens voorkomen. Charles Perrault, een bekende schrijver van sprookjes, schreef zijn verhalen vaak voor presentatie aan het hof van Versailles, en deze bevatten doorgaans zowel elfjes als een moralistisch thema.
Hoewel schrijvers als de gebroeders Grimm, die Duitse verhalen verzamelden, Perrault en vaak Hans Christian Anderson vaak de eerste auteurs zijn die genoemd worden bij het bespreken van de geschiedenis van sprookjes, gaat hun oorsprong veel verder terug dan de 17e eeuw, en Veel van deze verhalen zijn eigenlijk gewoon hervertellingen van eeuwenoude verhalen, waarvan er vele door vrouwen zijn bedacht en door de geschiedenis heen opnieuw zijn verteld.
Vrouwen en het sprookje
Vrouwen creëerden sprookjes doorgaans met een duidelijk doel voor ogen: om te protesteren tegen de maatschappelijke beperkingen die hen werden opgelegd en om hun eigen rechten als vrouw in een mannenwereld te benadrukken. Vrouwen als de gravin d'Aulnoy en de gravin de Murat sloegen terug op de ellende van hun huwelijk door sprookjes te verzinnen en te vertellen die niet altijd een gelukkig einde kenden. Vooral gravin de Murat leek het leuk te vinden om degenen te shockeren die haar informele bijeenkomsten in salons in Parijs bijwoonden, waar ze haar luisteraars boeide met verhalen over het huwelijk en andere onderwerpen.
Door de geschiedenis heen werden verhalen verteld en opnieuw verteld, omdat vrouwen een groot deel van hun tijd samen doorbrachten met spinnen, weven en naaien. In een wereld waar van vrouwen werd verwacht dat ze zwijgen, stelden hun verhalen hen in staat heldinnen te creëren die sterk waren en hen in staat te stellen verhalen door te geven aan hun dochters en kleindochters die krachtige lessen leerden over het overwinnen van tegenslag en het belonen van deugdzaamheid.
Geschiedenis traceren
Hoe ver terug kan de geschiedenis van sprookjes worden getraceerd? Sommige mensen verwijzen naar bijbelse tijden en halen hun bewijs aan in de waarschuwing van Paulus aan vrouwen om zich te onthouden van ijdele roddels. Hoewel dit er misschien niet op wijst dat sprookjes als zodanig werden verteld, brengt het historici er wel toe zich af te vragen wanneer deze fascinerende sprookjes begonnen. Wat we wel weten is dat veel van de geliefde verhalen van vandaag terug te voeren zijn op originele verhalen die in de loop van de tijd zijn geëvolueerd en veranderd.
Er zijn bijvoorbeeld door de jaren heen veel verschillende versies van Assepoester gepubliceerd en opnieuw verteld, maar de oudste versie lijkt te dateren uit 860 CE (wat de gewone tijdrekening wordt genoemd) in China. Hoewel sommige personages duidelijk verschillen van het vaak vertelde verhaal van vandaag, is er een duidelijke overeenkomst tussen de oude Chinese versie en het verhaal van vandaag.
Hoewel de ongrijpbaarheid van het ware begin van sprookjes het documenteren van een historische tijdlijn moeilijk maakt, zal de mystieke kwaliteit van deze verhalen luisteraars van alle leeftijden nog generaties lang blijven boeien..
